باشگاه خبری فراساحل: کشور برزیل که سابقا یکی از وارد کنندگان بزرگ نفت در آمریکای لاتین بوده، امروزه با توسعه توان شرکت‌های نفتی خود و همچنین موفقیت‌های چشمگیرش در اکتشاف میادین جدید نفت و گاز، نه تنها به غولی در حوزه فعالیت‌های فراساحلی تبدیل شده بلکه با آغاز بهره‌برداری از میادین جدید اکتشافی به زودی نام این کشور در لیست کشورهای صادر کننده نفت خام قرار خواهد گرفت. در این میان اما خبری که این روزها ذهن بسیاری از کارشناسان بازار جهانی انرژی و رقبای قدرتمند این شرکت را به خود مشغول داشته نه اکتشاف منابع جدید فراساحلی در این کشور يا تبديل شدن برزيل به يك كشور صادر كننده انرژي، بلکه موفقیت اين كشور در ساخت اولین سکوی فراساحلی خود بدون کمک خارجی است.

بنابر گزارش‌های منتشره شرکت پتروبراس که در واقع قلب صنعت نفت برزیل است این سکو را که  P-51 نام دارد بدون کمک خارجی ساخته است. این در حالی است که حتي70 درصد از تجهیزات و اقلام مورد نیاز ساخت این سکو نیز در صنایع داخلی برزیل تولید شده است. این سکوی 48 هزار و 986 تنی که برای فعالیت در آب‌هایی به عمق 7 هزار متر ساخته شده، بیانگر ورود شركت پتروبراس برزيل به دوران جدیدی است که مطبوعات آمریکای لاتین و حتی رسانه‌های بین‌المللی از آن بعنوان " بیداری غول ساکت منطقه" یاد می‌کنند. صرف نظر از چنین موفقیت چشمگیری، سوالی که ذهن بسیاری از کارشناسان بازار جهانی انرژی را به خود مشغول داشته این است که برزیل چطور به این جایگاه رسیده است؟

به گزارش باشگاه خبری فراساحل، هنگامی که شرکت پتروبراس در اکتبر سال 1953 به منظور بهره‌برداری از ذخایر نفت و گاز برزیل تاسیس گردید اين شركت روزانه فقط 2700 بشکه نفت تولید می‌کرد که این میزان کمتر از 3 درصد نیاز برزیل به نفت را تامین می‌کرد. با چنین تولید اندکی برزیل برای 2 دهه یک وارد کننده بزرگ نفت خام بود ولی شوک نفتی 1970 شرایطی را برای انتقال تکنولوژی فراهم ساخت که بزریل در حد توان خود از این فرصت بهره‌برداری نمود. در اين برحه از زمان غرب كه با تحريم نفتي اعراب مواجه شده بود تصميم گرفت با توجه كردن به كشورهاي ديگر داراي منابع نفتي كه عضو اوپك نبودند مانند مكزيك، برزيل و ... و سرمايه‌گذاري بر روي مياديني مانند درياي شمال كه با افزايش قيمت نفت بهره‌برداري از منابع نفتي آن مقرون به صرفه شده بود، به استحصال هر چه بيشتر نفت از اين كشورها كمك نمايد كه همين امر منجر به ورود تكنولوژي استخراج نفت به ساير كشورهاي جهان گرديد.

 در چنين شرايطي هر چند برزيل توانست بخشي از تكنولوژي مورد نياز براي استخراج ميادين نفتي‌اش را بدست آورد ولي آنطور که "کارلوس تادو کوستا فرگا" مدیر اجرایی مرکز تحقیقات پتروبراس می‌گوید، از آنجايي كه بيشتر ميادين نفتي اين كشور در حوزه‌هاي فراساحلي واقع شده بودند برزيلي‌ها خیلی زود متوجه شدند که برای موفق بودن باید صاحب تکنولوژی باشند. با چنين عزمي در بين روساي شركت پتروبراس آنها براي كسب تكنولوژي‌هاي مورد نياز خود مركز تحقيقات پتروبراس را در سال 1955 تاسيس كردند كه امروز اين مركز كه در زبان برزيلي "سنپس" نامیده می‌شود، با 2 هزار کارمند بزرگترین مرکز تحقیقاتی در آمریکای لاتین است و پتروبراس  به سبب برخورداری از چنین تیمی، ‌امروزه بیش از سایر شركت‌هاي نفتي جهان در صنعت فراساحل از تجربه برخوردار است.

در واقع این شرکت بواسطه برخورداری از محققان و پژوهشگران با انگیزه توانست در دهه 1970 تجهیزات و تکنولوژی‌هایی را برای بهره‌برداری از یک میدان نفتی واقع در آب‌های عمیق مورد استفاده قرار دهد که کمتر شرکت بزرگ نفتی جهان در آن زمان از چنین توانی برای فعالیت در آب‌های عمیق برخوردار بود. با گذشت سال‌ها و کسب تجربیات فراوان امروزه پتروبراس به جایگاهی رسیده که می‌تواند در آب‌هایی به عمق 7 هزار متر اقدام به بهره‌برداری از میادین نفت و گاز نماید. با اين وجود بايد گفت كه سرمایه‌گذاری بر روي افراد باانگيزه و تلاش براي كسب تکنولوژی بخشی از دلایل موفقیت پتروبراس است.

در واقع یکی از مهمترین دلایل موفقیت پتروبراس وضع قوانین مناسبی بوده که همزمان با اینکه ناقض دولتی بودن این شرکت نبوده باعث رشد آن نیز شده است. اين موضوع از آن جهت حائز اهميت است كه با وجوديكه امروزه حدودا 70 درصد سهام این شرکت در اختیار سرمایه‌گذاران خصوصی است، اين موضوع نه تنها نقضی در دولتی بودن اين شركت ایجاد نکرده بلکه باعث کسب اعتبار جهانی بیشتري برای این شرکت شده است. بنابر اظهارات کارشناسان مسائل انرژی در برزیل، درسی که می‌توان از تجربه پتروبراس گرفت باز بودن سیستم این شرکت است.

"فرانسیسکو گراس" مدیر اجرایی سابق پتروبراس نيز در اين خصوص می‌گوید: «موفقیت پتروبراس در عرصه‌هاي داخلي و خارجي بخاطر این است که مسئولان این شرکت صرف نظر از عنوان دولتی بودن پتروبراس برای این شرکت بعنوان یک شرکت بین‌المللی برنامه‌ریزی کرده‌اند». در كنار تمام مسائلي كه تاكنون به آنها اشاره گرديد عامل سومي كه نقشي اساسي در رشد پتروبراس داشته آينده‌نگري واقع‌بينانه براي اين شركت و جلوگيري از ورود پتروبراس به فعاليت‌هاي غير مرتبط با برنامه كاري آن بوده است. اين همان موضوعي است كه امروزه كه پتروبراس با موفقيت‌هاي بيشتري مواجه شده مسولان اين شركت حساسيت بيشتري بر روي آن نشان مي‌دهند زيرا همزمان با موفقيت‌هاي اين شركت در توليد ثروت بيشتر تعدادي از سران سياسي برزيل خواستار اين شده‌اند كه از محل درآمدهاي اين شركت برای تقویت توان نظامی و قدرت سیاسی برزيل در جهان استفاده شود ولی روساي این شركت با مخالفت در برابر چنين پيشنهاداتي هشدار مي‌دهند كه اگر پتروبراس وارد گرداب جریان‌های سیاسی شود قابلیت‌های رقابتی خود را از دست خواهد داد.

در واقع آنچه كه امروز مسئولان پتروبراس را به خود مشغول داشته اين است كه چگونه از درآمدهای نفتی استفاده نمایند تا در آینده که بدون هیچ تردیدی منابع نفتی به پایان می‌رسند این شرکت بتواند باز به فعالیت‌های خود ادامه بدهد. روساي اين شركت با اشاره به اينكه نباید پول را از شرکتی که قرار است آینده کشور را بسازد خیلی جدا کرد، مي‌گويند: برزیل بر خلاف سایر کشورهای تولید کننده نفت تا كنون درآمدهای نفتی خود را هدر نداده و بهترین استفاده بهینه را از درآمدهای نفتی خود کرده است. در همین خصوص "ریکاردو بلترائو" مدیر واحد تحقیقات تولید در مرکز تحقیقات پتروبراس می‌گوید: «سایر کشورها منابع طبیعی بیشتری از برزیل دارند ولی از منابع خود به شیوه‌ای استفاده نمی‌کنند که سبب افزایش سطح استاندارد زندگی‌ مردم‌شان شود».

با وجود مطالبي كه بدان اشاره گرديد مي‌توان گفت كه مسئولان شركت پتروبراس با در پيش گرفتن رويكردهاي حساب شده و همچنين متعهد ماندن به پيگيري اهداف‌شان، امروزه اين شركت را به جايگاهي رسانده‌اند كه به الگویی برای سایر شرکت‌های منطقه آمریکای لاتین و حتی بسیاری از شرکت‌های نفتی در سراسر جهان تبديل شده است. برای مثال شرکت نفت Pemex مکزیکو که بزرگترین شرکت نفتی آمریکای لاتین است از آنجایی که با افت تولید یک میلیون بشکه‌ای در میادین نفتی خود مواجه شده برای جبران کاهش تولید و حفظ جایگاه منطقه‌ای خود بعنوان سومین تامین کننده نفت آمریکا قصد دارد برنامه‌های وسیعی را بر روی میادین فراساحلی آب‌های عمیق خود که پیش‌بيني می‌کند 30 میلیارد بشکه نفت خام داشته باشد، اجرا نماید اما از آنجايي كه این شرکت تجربه، تکنولوژی و سرمایه لازم را برای اجرای برنامه‌هاي فراساحلي در اختیار ندارد شركت پتروبراس را بعنوان راهنما و شريك خود انتخاب كرده است.

در همین خصوص "کارلوس مورالس گیل" مدیر واحد اکتشاف شرکت Pemex در خصوص ضعف این شرکت در انجام فعالیت‌های فراساحلی می‌گوید: «شرکت ما پیش از این مجبور به انجام فعالیت در آب‌های عمیق نبوده چون بسیاری از میادین نفتی آن در آب‌های کم عمق واقع شده‌اند ولی این روند هم اکنون در حال تغییر است که این خود چالش بزرگی برای صنعت نفت مکزیک و به معنای آغاز دوران جدیدی برای صنعت نفت ماست». مشکل دیگر این شرکت گرفتار شدن در جریان‌های سیاسی در خصوص نحوه استفاده از درآمدهای نفتی است. اساسنامه این شرکت آنرا ملزم می‌کند که تحت کنترل دولت باقی بماند و به همین علت نتوانسته سرمایه‌های لازم را برای گسترش فعالیت‌های خود جذب نماید. برای رفع این مشکلات اما  کنگره مکزیک لایحه اصلاحی را در ماه گذشته بتصویب رسانده که مشارکت خارجی در این شرکت را امکانپذیر می‌سازد. به همین علت این شرکت قصد دارد با الگو قرار دادن پتروبراس شرایطی را فراهم سازد تا در عین حالیکه ملی باقی می‌ماند بتواند بعنوان یک شرکت بین‌المللی به فعالیت‌های خود ادامه داده و جایگاه منطقه‌ای خود را حفظ نماید.